Darganfyddwch fwy am ein Cymrodyr newydd a etholwyd yn 2025
Cymrodyr er Anrhydedd
Yr Athro Dame Jane Francis
Am Jane Francis
Jane Francis yw Cyfarwyddwr Arolwg Antarctig Prydain. Mae hi'n ymwneud â sefydliadau pegynol rhyngwladol, megis Cytundeb yr Antarctig a Bwrdd Pegynol Ewrop, ac mae ar sawl bwrdd cynghori rhaglenni pegynol cenedlaethol.
Mae Jane Francis yn ddaearegydd yn dilyn hyfforddiant, gyda diddordebau ymchwil ym maes newid hinsawdd yn y gorffennol. Bu’n cynnal prosiectau ymchwil ym mhrifysgolion Southampton, Llundain, Leeds ac Adelaide, gan ddefnyddio ffosiliau a gwaddodion i bennu'r newid o hinsawdd tŷ gwydr i hinsawdd tŷ iâ yn y rhanbarthau pegynol dros y 100 miliwn o flynyddoedd diwethaf. Mae hi wedi cynnal dros 15 o deithiau gwyddonol i'r Arctig a'r Antarctica i chwilio am goedwigoedd ffosil a gwybodaeth am hinsoddau'r gorffennol.
Penodwyd Ms Francis yn Fonesig Gadlywydd Urdd St Michael a St George (DCMG) i gydnabod gwasanaethau i wyddoniaeth begynol a diplomyddiaeth y DU. Dyfarnwyd Medal Begynol y DU iddi hefyd gan EM y Frenhines, Medal Noddwyr y Gymdeithas Ddaearyddol Frenhinol a Gwobr Sefydliad Tywysog Albert II o Monaco 2022 am Iechyd Planedol. Mae Ms Francis yn Ganghellor Prifysgol Leeds, Cymrawd y Gymdeithas Frenhinol, a Llywydd y Gymdeithasfa Ddaearyddol Frenhinol.
Yr Anrh Julia Gillard AC
Am Julia Gillard
Mae Julia Gillard yn gyn-wleidydd yn Awstralia a fu’n gwasanaethu fel Prif Weinidog Awstralia ac arweinydd y Blaid Lafur rhwng 2010 a 2013. Hi oedd dirprwy brif weinidog Awstralia 2007 a 2010, a hi yw'r fenyw gyntaf a'r unig fenyw yn hanes Awstralia i ddal y naill swydd neu’r llall. Bydd ei phrofiad a'i phroffil fel gwleidydd ac academydd cyhoeddus blaenllaw o fudd mawr i'r Gymdeithas Ddysgedig.
Ganed Ms Gillard yn Y Barri, de Cymru, yn 1961 ac ymfudodd gyda'i theulu yn 1966 i Adelaide yn Ne Awstralia. Graddiodd o Brifysgol Melbourne gyda Baglor yn y Gyfraith ym 1986 a Baglor yn y Celfyddydau ym 1989. Ar ôl graddio, daeth Ms Gillard yn bartner yng nghwmni cyfreithiol Slater a Gordon ym 1990, lle bu'n arbenigo mewn cyfraith ddiwydiannol, nes iddi gael ei hethol i'r senedd, ar gyfer sedd talaith Victoria Lalor, yn 1998.
Yn dilyn ei hymddiswyddiad fel Prif Weinidog yn 2013, mae Ms Gillard wedi bod yn Athro Gwadd ym Mhrifysgol Adelaide, Uwch Gymrawd yn Sefydliad Brookings, ac yn Gadeirydd y Bartneriaeth Fyd-eang dros Addysg. Ar hyn o bryd, mae hi’n Gadeirydd yr Ymddiriedolaeth Wellcome ac yn Gadeirydd y Sefydliad Byd-eang ar gyfer Arweinyddiaeth Merched a sefydlwyd gan Ms Gillard yn 2018. Cyhoeddwyd ei hunangofiant, My Story, yn 2014.
Dr Kadiatu Kanneh-Mason
Am Kadiatu Kanneh-Mason
Mae Dr Kanneh-Mason wedi cael effaith drawsnewidiol ar werthfawrogi cerddoriaeth glasurol ymhlith pobl ifanc, lleiafrifoedd ethnig a'r cyhoedd yn gyffredinol. Mae hi wedi dangos y gellir perfformio cerddoriaeth glasurol o safon ryngwladol pan wneir ymrwymiad parhaus. Mae hi'n fodel rôl ragorol ar gyfer lleiafrifoedd ethnig ac yn benodol menywod du. Mae wedi cyfrannu er gwaethaf y rhagfarn gychwynnol sylweddol. Byddai ei hethol yn cadarnhau ymrwymiad y Gymdeithas i feithrin y safonau addysgol uchaf ac addysg gerddorol yn benodol a byddai hefyd yn tystio'n gryf i benderfyniad y Gymdeithas i fod yn berthnasol i gymunedau amrywiol.
Effaith eithriadol ar gymdeithas yn fwy eang: ei hunangofiant House of Music a gafodd ei gyhoeddi yn 2020; cyhoeddwyd ei hail lyfr To Be Young, Gifted and Black, ym mis Mai 2025; Gwobr Adrodd Straeon y Gymdeithas Ffilharmonig Frenhinol yn 2021.
Cyfraniad uniongyrchol rhagorol i'r broses addysg: Cafodd ei hymrwymiad i addysg gerddorol, fel y dangosir gan lwyddiannau rhyfeddol ei phlant, ei gydnabod gyda Gwobr Oes J.M. Barrie 2018 a gwobr Cerddor Nodedig ISM (Cymdeithas Annibynnol y Cerddorion) yn 2023.
Mae nifer o rolau arwain Dr Kanneh-Mason yn cynnwys Cyfaill Anrhydeddus Gwyliau Cerddoriaeth y Ffederasiwn Prydeinig a Rhyngwladol; aelod o Gymdeithas Ffilharmonig Frenhinol y Cyngor Cynghori; aelod o Fwrdd yr Ymddiriedolwyr ar Real Talk TV, Music Masters a MISST (Ymddiriedolaeth Cerddoriaeth mewn Ysgolion Uwchradd).
Yr Athro Edward Witten
Am Edward Witten
Mae Edward Witten wedi cyfrannu'n fawr at ffiseg gyfoes, yn cynnwys damcaniaeth maes cwantwm topolegol ac uwchgymesur, damcaniaeth llinyn, damcaniaeth-M, damcaniaeth gwybodaeth cwantwm a disgyrchiant cwantwm.
Ef yw'r unig ffisegydd i dderbyn y Fedal Fields, sydd gyfwerth â'r Wobr Nobel ym maes mathemateg.
Ym 1998, darganfu Witten fformiwleiddiad tri dimensiwn o gwlwm polynomial Syr Vaughan Jones o ddamcaniaeth maes cwantwm tri dimensiwn, gan ddatblygu damcaniaethau maes cwantwm tri dimensiwn a datrys problem a gyflwynwyd gan Syr Michael Atiyah. Cyflwynwyd hyn yn y Gyngres Ffiseg Fathemategol a gynhaliwyd yng Nghanolfan Taliesin, Abertawe, y bore wedi iddo gael swper gydag Atiyah ac eraill ym Mwyty Annie's, lle lluniwyd ei syniadau, ac a ddaeth yn llên gwerin.
Mae Witten yn Athro Emeritws yn yr Institute of Advanced Study yn Princeton.
Mae ei wobrau lu yn cynnwys Gwobr a Medal Dirac (1985), Medal Fields (1990), Gwobr Crafoord mewn Mathemateg (2008), Medal Isaac Newton y Sefydliad Ffiseg (2010), Gwobr Kyoto (2014), Cymrawd Academi Celfyddydau a Gwyddorau America (1984), Academi Wyddorau Genedlaethol UDA (1988), Aelod Tramor y Gymdeithas Frenhinol (1999), Academi Gwyddorau Paris (2000), Academi Archesgobol y Gwyddorau (2006), Cymrawd er Anrhydedd Cymdeithas Frenhinol Caeredin (2016), Aelod Anrhydeddus Cymdeithas Fathemategol Llundain (2019).
Y Cymrodyr
Yr Athro Sashin Ahuja
Llawfeddyg Sbinol Orthopedig Ymgynghorol, Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a’r Fro
Am Sashin Ahuja
Mae'r Athro Ahuja yn llawfeddyg orthopedig ymgynghorol ar gyfer yr asgwrn cefn ac yn Athro Anrhydeddus ym Mhrifysgol Caerdydd. Mae wedi bod yn weithgar mewn gwyddoniaeth ac ymchwil glinigol gan lwyddo i ennill amryw o grantiau. Ar hyn o bryd mae'n gyd-brif ymchwilydd ar gyfer treial ymchwil aml-ganolfan mawr y mae'r Sefydliad Cenedlaethol Gofal Iechyd ac Ymchwil wedi dyfarnu £2 miliwn o gyllid iddo. Mae’r Athro Ahuja wedi gwasanaethu fel Llywydd Cymdeithas Llawfeddygon Asgwrn Cefn Prydain ac ef yw Cadeirydd presennol bwrdd Cymdeithas Asgwrn y Cefn y DU.
Dr Padma Anagol
Darllenydd mewn Hanes Asiaidd Modern, Prifysgol Caerdydd
Am Padma Anagol
Mae Padma Anagol yn hanesydd rhywedd a menywod yn yr India trefedigaethol. Mae ei gwaith arloesol yn ailgysyniadu galluoged menywod yn Ne'r Byd. Mae hi ar fwrdd golygyddol Women’s History Review, a South Asia Research ac roedd hi hefyd yn olygydd i Cultural and Social History. Hi oedd ymgynghorydd Asia ar gyfer BBC History Magazine (2001-2019). Arweiniodd ei phryder cyfredol ynghylch BLM a datgoloneiddio'r cwricwlwm at rôl ymgynghorol gyda'r Sefydliad Bagloriaeth Ryngwladol a TGAU Cymru.
Dr Manon Antoniazzi
Clerc a Phrif Weithredwr, Senedd Cymru
Am Manon Antoniazzi
Dr Antoniazzi yw Clerc a Phrif Weithredwr Senedd Cymru, a oruchwyliodd y broses o drosi'r Cynulliad yn Senedd, a gweithredu deddfwriaeth diwygio. Bu gynt yn Gyfarwyddwr Diwylliant, Chwaraeon a Thwristiaeth yn Llywodraeth Cymru, ac mae hi wedi dal rolau polisi a gweithredol dylanwadol o fewn y BBC ac S4C, yn ogystal â'r Osgordd Frenhinol fel uwch gynghorydd i'r Brenin Siarl III pan oedd yn Dywysog Cymru. Mae ei gyrfa anweithredol wedi rhychwantu Cronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol, Cerddorfa Ffilharmonig Llundain, y Royal Shakespeare Company, Ymddiriedolaeth y Tywysog, Coleg Brenhinol Cerdd a Drama Cymru ac Ymddiriedolaeth Ystrad Fflur.
Dr Sumina Azam
Cyfarwyddwr Cenedlaethol Polisi ac Iechyd Rhyngwladol, Iechyd Cyhoeddus Cymru
Am Sumina Azam
Mae Dr Azam yn weithiwr iechyd cyhoeddus proffesiynol, ac wedi gweithio yn y maes ers 18 mlynedd. Treuliodd 12 o'r blynyddoedd hynny ar lefel Ymgynghorydd, ac mae hi wedi bod yn Gyfarwyddwr Gweithredol Cenedlaethol ers mis Mai 2023. Mae hi wedi gwneud gwaith ymchwil ac arbenigo mewn meysydd sy'n allweddol er mwyn mynd i'r afael ag anghydraddoldeb iechyd, gan gynnwys polisi yng Nghymru, datblygiad cynaliadwy a phenderfynyddion iechyd, fel tlodi a thai.
Dr Mahaboob Basha
Rheolwr Cysylltiadau Allanol ac Ymgysylltu, Prifysgol Abertawe
Am Mahaboob Basha
Yn ei rôl fel rheolwr cysylltiadau allanol ym Mhrifysgol Abertawe, mae Dr Basha wedi ehangu rhwydwaith byd-eang y brifysgol ac wedi meithrin cydweithrediadau proffil uchel, yn enwedig ar draws y Dwyrain Canol a'r Dwyrain Pell. Sefydlodd Glwb Ieuenctid Sgeti a Lolfa De Sgeti i gefnogi cymunedau BAME, gan ymgysylltu â thros 120 o bobl ifanc a 50 o bobl oedrannus. Mae Dr Baha yn eiriolwr cydnabyddedig dros gydraddoldeb hiliol ac amrywiaeth, wedi’i anrhydeddu â Medal yr Ymerodraeth Brydeinig, Gwobr Dydd Gŵyl Dewi, a Gwobr Merri Williams am ei gyfraniadau i wasanaeth cyhoeddus a chydlyniant cymunedol.
Dr Zubeyde Bayram-Weston
Uwch Ddarlithydd mewn Anatomeg a Ffisioleg, Prifysgol Abertawe
Am Zubeyde Bayram-Weston
Anatomegydd a niwrowyddonydd yw Dr Bayram-Weston sy'n arbenigo mewn Clefyd Huntington. Mae ei gwaith yn canolbwyntio ar fecanweithiau cellog a moleciwlaidd clefydau niwroddirywiol, yn enwedig clefyd Huntington. Mae hi wedi cyfrannu at nifer o brosiectau cydweithredol, gan ddatblygu modelau'n seiliedig ar anifeiliaid a chynnal arbrofion ymddygiadol i hyrwyddo strategaethau therapiwtig. Ochr yn ochr â’i hymchwil, mae’n weithgar iawn ei hymwneud ag addysg, ac yn uwch gymrawd i AU Ymlaen. Mae ei harweinyddiaeth ym maes ymchwil ac addysgu yn cyfrannu at dwf a datblygiad myfyrwyr ac ymchwilwyr yng Nghymru, gan feithrin y genhedlaeth nesaf o dalent ym maes niwrowyddoniaeth.
Dr Shannu Bhatia
Darllenydd Clinigol ac Ymgynghorydd er Anrhydedd Deintyddiaeth Pediatrig, Prifysgol Caerdydd
Am Shannu Bhatia
Mae Shannu Bhatia yn Ddarllenydd Clinigol ac yn Ymgynghorydd Anrhydeddus mewn deintyddiaeth bediatrig ym Mhrifysgol Caerdydd, a chanddi gefndir mewn addysg feddygol a deintyddiaeth. Mae ganddi Gymrodoriaethau gydag AU Ymlaen, yr Academi Addysgwyr Meddygol, a Choleg Brenhinol y Llawfeddygon, Lloegr. Prif feysydd ei dylanwad yw gofal plant clinigol, addysg ddeintyddol a llesiant. Fel Llywydd Cymdeithas Deintyddiaeth Bediatrig Prydain, mae'n eiriol dros iechyd y geg ymhlith plant yn genedlaethol ac yn rhyngwladol.
Yr Athro Simon Chandler-Wilde
Athro Mathemateg Gymhwysol, Prifysgol Reading
Am Simon Chandler-Wilde
Mae gan yr Athro Chandler-Wilde ddiddordebau ymchwil eang mewn mathemateg a'i chymwysiadau. Mae a wnelo ei brif gyfraniadau gwyddonol â dadansoddi mathemategol ac ymdriniaeth gyfrifiannol â phroblemau gwasgariad ac ymlediad tonnau, yn enwedig mewn acwsteg, drwy ddefnyddio hafaliadau integryn.
Yr Athro Jing Maggie Chen
Athro Mathemateg Ariannol, Prifysgol Caerdydd
Am Jing Chen
Mae'r Athro Maggie Chen yn ysgolhaig blaenllaw ym maes Technoleg Ariannol, prosesau Hawkes ac AI ar gyfer Cyllid. Mae hi'n awdur â chyfoeth o gyhoeddiadau ac yn olygydd cysylltiol ar gyfnodolion blaenllaw mewn sawl disgyblaeth. Mae'n arwain prosiectau ymchwil yr EPSRC gan gynnwys UKFin (£2.5m) ac AI4CI (£12m). Mae hi'n uchel ei pharch mewn cymunedau academaidd a busnes byd-eang am ei hymchwil dylanwadol a'i chyfraniad at fyd addysg.
Yr Athro Nick Clifton
Athro Daearyddiaeth Economaidd a Datblygu Rhanbarthol, Prifysgol Metropolitan Caerdydd
Am Nick Clifton
Mae'r Athro Clifton wedi adeiladu proffil ymchwil rhyngwladol drwy gyfoeth o gyhoeddiadau am yr economi sylfaenol a chylchol; creadigrwydd ac arloesedd; diwylliant a brandio rhanbarthol; gweithio o bell a rhwydweithiau rhannu mannau gwaith; rhwydweithiau a busnesau bach a chanolig; a llunio polisïau ar gyfer datblygu economaidd. Mae wedi helpu i lunio polisi cenedlaethol ar gyfer cyrff fel Llywodraeth Cymru, Ffederasiwn Busnesau Bach Cymru, ac Innovate UK.
Dr Amanda Collis
Cyfarwyddwr Gweithredol – Strategaeth a Rhaglenni Ymchwil, UKRI – BBSRC
Am Amanda Collis
Ffocws gwaith Amanda Collis yw strategaeth, polisi a chyllid ymchwil. Mae hi'n ymroddedig i hyrwyddo 'biowyddoniaeth darganfod', ymchwil rhyngddisgyblaethol, a rhaglenni strategol ar draws ystod eang o bynciau, o amaethyddiaeth hyd at filhaint. Mae hi'n frwd dros bartneriaethau rhyngwladol, gan weithio ar draws diwylliannau amrywiol er mwyn creu cyfleoedd i academyddion y DU gael gweithio gyda chymheiriaid o bob cwr o'r byd. Mae ei rolau arweinyddol yn Ymchwil ac Arloesi'r DU (UKRI), Labordy Bioleg Moleciwlaidd Ewrop a'r Sefydliad dros Gydweithrediad a Datblygiad Economaidd (OECD) yn ei gwneud hi'n ffigur dylanwadol ym maes ymchwil ac arloesi.
Yr Athro Huw Davies
Athro Geodynameg, Prifysgol Caerdydd
Am Huw Davies
Mae'r Athro Davies wedi gwneud cyfraniadau sylweddol i'n dealltwriaeth o ddeinameg fewnol y ddaear. Mae hyn yn cynnwys datblygu modelau i ddeall y ffurfiant o fagma lle mae platiau tectonig yn cwrdd, yn ogystal â dynameg a fflwcs gwres y fantell (y rhan rhwng cramen a chraidd y ddaear). Mae'n fwyaf adnabyddus am ddatblygu'r cysyniad o slabiau'n torri i ffwrdd, lle bo'r lithosffer cefnforol yn torri'n rhydd oddi wrth y lithosffer cyfandirol yn ystod gwrthdrawiad cyfandirol. Mae hwn yn gan sylfaenol mewn tectoneg platiau, yn gysyniad a ddefnyddir yn eang bellach er mwyn deall parthau gwrthdaro'r ddaear.
Yr Athro Philip Donoghue
Athro Palaeobioleg, Prifysgol Bryste
Am Phillip Donoghue
Mae ymchwil yr Athro Donoghue yn canolbwyntio ar achosion a chanlyniadau trawsnewidiadau esblygol mawr, gan ddwyn ynghyd dystiolaeth o'r cofnod ffosil a genomeg gymharol. Cyflwynodd ddelweddu syncrotron (math o belydr-x) i balaeontoleg, gan ddefnyddio'r dechnoleg i greu cysylltiadau rhwng ffosilau creaduriaid morol sydd bellach wedi diflannu ac embryonau ffosil anifeiliaid cynnar a'u perthnasau. Arweiniodd yr Athro Donohughe hefyd y defnydd o ddata ffosil mewn dadansoddiadau cloc moleciwlaidd, sydd wedi sefydlu graddfeydd amser esblygol i grwpiau mawr o organebau, gan gynnwys y goeden fywyd gyfan.
Dr Arwyn Edwards
Darllenydd yn y Biowyddorau a’r Athro, Prifysgol Aberystwyth a Chanolfan y Brifysgol yn Svalbard
Am Arwyn Edwards
Mae Dr Edwards yn ficrobiolegydd amgylcheddol blaenllaw sy'n gweithio ar amrywiaeth, dosbarthiad daearyddol, ac effaith micro-organebau dros raddfeydd amser esblygol. Ei waith ef oedd y gwaith cyntaf i ddefnyddio dulliau genomig i archwilio ecosystemau rhewlif a allai fod mewn perygl, nad oeddent wedi cael eu hastudio rhyw lawer cyn hynny. Mae'n frodor o Geredigion, ac wedi bod ar fwy na deugain o alldeithiau ymchwil i'r rhanbarthau pegynol. Cyfrannodd yn sylweddol hefyd at yr ymateb brys i COVID-19 yn lleol, ac ar ran Llywodraeth Cymru.
Yr Athro Michael Fitzpatrick
Cadair Sylfaen mewn Peirianneg Deunyddiau a Pherfformiad Systemau, Prifysgol Coventry
Am Michael Fitzpatrick
Peiriannydd deunyddiau yw'r Athro Fitzpatrick sy'n gweithio ym maes cyfanrwydd strwythurol ar gyfer systemau lle mae diogelwch yn dyngedfennol. Mae'n dylunio ac yn cymhwyso dulliau arbrofol datblygedig ar briodweddau deunyddiau, gan gynnwys cyfleusterau graddfa fawr yn y DU ac yn rhyngwladol. Mae ei ymchwil wedi arwain at ddatblygiadau mewn asesiadau oes a gwelliannau dylunio yn y sectorau awyrofod ac ynni niwclear. Mae hefyd wedi gwneud cyfraniadau tyngedfennol i raglenni ymestyn oes ar gyfer Airbus ac Awyrlu'r UD.
Yr Athro Gordon Foxall
Athro Ymchwil Nodedig, Prifysgol Caerdydd
Am Gordon Foxall
Mae'r Athro Foxall yn Athro Ymchwil Nodedig yn Ysgol Busnes Caerdydd, lle mae'n arwain ymchwil ar ddadansoddi ymddygiad defnyddwyr. Defnyddir ei waith ar economeg ymddygiadol a seicoleg ymddygiadol i archwilio ymddygiad marchnatwyr a defnyddwyr. Ymhlith ei lyfrau diweddar mae The Theory of the Marketing Firm a The Continuum of Consumer Choice. Mae'n Gymrawd gyda'r Academi Gwyddorau Cymdeithasol, Cymdeithas Seicolegol Prydain, ac Academi Rheolaeth Prydain.
Yr Athro Alan Fraser
Cardiolegydd Ymgynghorol ac Athro Emeritws Cardioleg, Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a’r Fro
Am Alan Fraser
Arbenigedd yr Athro Fraser yw delweddu'r galon ddynol a'i gwythiennau drwy ddefnyddio technoleg uwchsain (ecocardiograffeg). Mae'r prosiectau mawr y mae wedi cymryd rhan ynddynt yn cynnwys canfod clefyd cyhyr y galon yn fuan; deall mecanweithiau methiant y galon; darparu tystiolaeth anfewnwthiol o glefyd rhydwelïau coronaidd; ymchwilio i'r rhyngweithio rhwng y galon a'r rhydwelïau mawr; ac astudio canlyniadau hirdymor ar ôl llawdriniaeth i osod falf newydd yn y galon. Mae’r Athro Fraser wedi canolbwyntio’n ddiweddar ar ddyfeisiadau meddygol risg uchel y gellir eu mewnblannu, gan ddarparu tystiolaeth i reoleiddwyr yn yr Undeb Ewropeaidd.
Yr Athro Wisia Furmaniak
Athro Gwadd er Anrhydedd, Prifysgol Caerdydd
Am Wisia Furmaniak
Mae’r Athro Furmaniak yn gyd-ddyfeisiwr ar 14 o batentau - dyfeisiadau a ddefnyddir mewn citiau diagnostig mewn labordai clinigol ledled y byd. Mae hi wedi datblygu dulliau diagnostig newydd ar gyfer y clefyd awto-imiwn mwyaf cyffredin (clefyd Graves); mae hyn wedi arwain at newidiadau i ganllawiau a gofal gwell i gleifion. Mae hi wedi datblygu dulliau sy'n profi nifer fawr o samplau ar yr un pryd ar gyfer diabetes math 1. Mae hyn o gymorth i adnabod unigolion sydd mewn perygl o gael y clefyd a allai elwa ar strategaethau atal. Mae'r Athro Furmaniak hefyd wedi dyfeisio'r driniaeth newydd gyntaf mewn 70 mlynedd ar gyfer clefyd Graves, yn ogystal â thriniaethau ar gyfer clefyd thyroid y llygaid a chanser y thyroid.
Yr Athro Gwyn Gould
Athro Bioleg Celloedd, Prifysgol Strathclyde
Am Gwyn Gould
Mae'r Athro Gould yn arwain labordy ymchwil amlddisgyblaethol sy'n cynnwys gwyddonwyr o feysydd biocemeg, meddygaeth, bioffiseg a dulliau cyfrifiannu. Mae ei ymchwil wedi arwain at fewnwelediadau pwysig i'r modd y mae glwcos yn symud ar draws cellbilenni. Mae ei ffocws ar strwythur a swyddogaeth cludwyr glwcos wedi'i gyfuno â thechnegau delweddu datblygedig. Mae'r rhain gyda'i gilydd o gymorth i ddeall sut mae diabetes a chlefyd cardiofasgwlaidd yn tarfu ar y prosesau cludo hyn.
Yr Athro Chris Greenwell
Athro Geocemeg, Prifysgol Durham a X-Ray Mineral Services Ltd, Conwy
Am Chris Greenwell
Mae ymchwil yr Athro Greenwell yn ceisio deall y rhyngweithiadau rhwng mwynau haenog, fel mwynau clai a deunyddiau cysylltiedig, a moleciwlau organig, gan ddefnyddio cyfuniad o dechnegau cyfrifiannol ac arbrofol. Mae'r gwaith hwn yn trafod ystod eang o gymwysiadau, gan gynnwys lliniaru llygredd, deall cylchoedd geocemegol, deunyddiau a chatalyddion newydd, a deall tarddiad bywyd ar y Ddaear.
Yr Athro Chris Hopkins
Pennaeth y Sefydliad Tritech ac Arloesedd, Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda
Am Chris Hopkins
Mae gwaith eang yr Athro Hopkins yn cynnwys asesu ansawdd a chywirdeb profion a gweithdrefnau diagnostig, a gwerthuso technolegau, gwasanaethau a phrosesau meddygol. Mae'n Wyddonydd Siartredig ac yn Beiriannydd Siartredig, ac yn dal cymrodoriaethau gan yr Academi Gwyddor Gofal Iechyd a'r Sefydliad Ffiseg a Pheirianneg mewn Meddygaeth. Mae Chris yn aelod o bwyllgor cynghori arbenigol yr Asiantaeth Rheoleiddio Meddyginiaethau a Chynhyrchion Gofal Iechyd ac yn aelod o banel arfarnu Technoleg Iechyd Cymru. Dyfarnwyd y Wobr Rhagoriaeth Ymchwil ac Arloesi mewn Gwyddor Gofal Iechyd iddo yng Ngwobrau Rhagoriaeth mewn Gwyddor Gofal Iechyd 2022 Prif Swyddog Gwyddonol GIG Lloegr.
Yr Athro Kerry Howell
Athro, Prifysgol Northumbria
Am Kerry Howell
Mae’r Athro Howell yn arbenigwr mewn llywodraethu, arweinyddiaeth, polisi’r UE, a methodoleg ymchwil. Mae wedi ysgrifennu a golygu nifer o destunau, gan gynnwys gweithiau ar lywodraethu corfforaethol a diwylliant arwain. Mae'n dysgu am athroniaeth ymchwil, methodoleg, llywodraethu a moeseg. Mae'r Athro Howell hefyd wedi dal rolau blaenllaw mewn cyrff proffesiynol yn y sectorau cyhoeddus a phreifat. Mae wedi rheoli prosiectau ymgynghori a phrosiectau ymchwil wedi'u hariannu, ac wedi rhoi cyngor i sefydliadau Addysg Uwch ar ddatblygu a gweithredu strategaethau trefniadol.
Yr Athro Delyth James
Athro Seicoleg Iechyd mewn Ymarfer Fferylliaeth, Prifysgol Metropolitan Caerdydd
Am Delyth James
Fel fferyllydd cofrestredig, mae'r Athro James yn defnyddio damcaniaethau seicolegol i fynd i'r afael â phroblemau'n gysylltiedig â'r modd y bydd pobl yn defnyddio meddyginiaethau. Mae ganddi hanes o arwain ymchwil ac addysgu sy'n llywio polisi, ymarfer a darpariaeth gwasanaeth ym maes fferylliaeth Mae hi hefyd yn awdurdod blaenllaw yn y byd ar ddatblygu sgiliau ymgynghori pobl sy'n gweithio mewn fferylliaeth. Mae’r Athro James wedi trawsnewid ymarfer clinigol drwy ddatblygu fframwaith wedi’i ddilysu i gefnogi ymgyngoriadau sy’n ymwneud â meddyginiaethau. Defnyddiwyd y fframwaith i hyfforddi 28,000 o fferyllwyr yng Nghymru a Lloegr.
Yr Athro Huw Dylan Jones
Athro Genomeg Drosiadol ar gyfer Bridio Planhigion, Prifysgol Aberystwyth
Am Huw Dylan Jones
Mae'r Athro Jones yn datblygu ac yn defnyddio methodolegau newydd ar gyfer meithrin meinweoedd in vitro. Y nod yw astudio swyddogaethau genynnau ac ôl-eneteg mewn grawn er mwyn llywio rhywogaethau. Mae'r gwaith hwn yn arwain at ddeall sail enetegol nodweddion ansawdd mewn gweiriau. Mae'r Athro Jones hefyd yn gweithio ar agweddau rheoleiddiol biotechnoleg a diogelwch bwyd. Mae wedi bod yn aelod o banel Awdurdod Diogelwch Bwyd Ewrop ar organebau a addaswyd yn enetig ers naw mlynedd (y tair diwethaf fel is-gadeirydd), ac mae’n aelod cyfredol o bwyllgor cynghori Awdurdod Diogelwch Bwyd y DU ar fwydydd a phrosesau newydd, ac o bwyllgorau arbenigol Adran yr Amgylchedd, Bwyd a Materion Gwledig, gan gynnwys is-grwpiau a lywiodd y gwaith i ysgrifennu Bil Technolegau Genetig y DU a dderbyniodd gydsyniad brenhinol ym mis Mawrth 2023.
Dr Lyn Jones
Prif Ymchwilydd, Sefydliad Canser Dana-Farber / Ysgol Feddygol Harvard
Am Lyn Jones
Mae gan Lyn Jones dros chwarter canrif o brofiad fel cemegydd meddyginiaethol a biolegydd cemegol. Mae wedi gweithio yn y byd academaidd ac mewn diwydiant, lle mae wedi cyfrannu'n sylweddol at ddarganfod cyffuriau. Mae ei ymchwil yn nodi’r elfennau protein y gall cyffuriau eu targedu, a'r defnydd o therapïau newydd, yn enwedig cyffuriau sy'n defnyddio moleciwlau bach i dargedu proteinau. Mae ei ymchwil hynod ddylanwadol a ddyfynnir yn helaeth wedi cael cydnabyddiaeth drwy wobrau rhyngwladol, drwy wahoddiadau i roi darlithoedd, a thrwy gael ei ethol yn gymrawd gyda chymdeithasau gwyddonol.
Dr Rhodri Jones
Pennaeth Adran Paladrau CERN, CERN, Genefa, Y Swistir
Am Rhodri Jones
Dr Jones yw Pennaeth yr Adran Belydrau yn CERN, ac mae'n gyfrifol am weithredu cyfres CERN o gyflymyddion. Mae'n gweithio ar gysyniad a dyluniad cyflymyddion ffiseg ronynnol y dyfodol, a hefyd ar fesuriadau union a'r roboteg er mwyn rheoli'r cyflymyddion hynny. Mae Dr Jones wedi cyflawni sawl rôl yn CERN. Mae wedi rheoli seilweithiau mawr, wedi ymchwilio i dechnegau arloesol ar gyfer disgrifio pelydrau gronynnol, wedi meithrin cydweithrediad mewn technoleg cyflymu, ac wedi hyfforddi’r genhedlaeth nesaf o ffisegwyr a pheirianwyr cyflymu.
Yr Athro Steven Jones
Athro Geneteg Feddygol, Prifysgol British Columbia, Canada
Am Steven Jones
Yr Athro Jones yw Cyd-gyfarwyddwr a Phennaeth Biowybodeg y Genom Sciences Centre, Vancouver, ac Athro Geneteg Feddygol ym Mhrifysgol Columbia Brydeinig. Mae wedi gwneud cyfraniadau pwysig i faes genomeg, ar ôl cymryd rhan mewn prosiectau i ddilyniannu genyn dynol, llygoden, llygoden fawr a buchol, ymhlith eraill. Ffocws ei ymchwil yw cynnal dadansoddiad cyfrifiannol o wybodaeth ddilyniannol DNA, a deall y newidiadau genetig sy'n digwydd wrth i ganser ddatblygu mewn pobl.
Yr Athro Terry Jones
Athro Gwadd, Prifysgol California, UDA
Am Terry Jones
Sefydlodd yr Athro Jones raglen gyntaf y DU mewn tomograffeg allyriadau positron (PET) yn 1979. Datblygodd ddulliau PET datblygedig, gan gynnwys dylunio sganwyr, a'r moddau, y protocolau a'r dadansoddiadau o gasgliadau data PET dynol. Mae’r Athro Jones wedi meithrin ymchwil glinigol gan ddefnyddio PET mewn niwroleg, seiciatreg, oncoleg, cardioleg a meddygaeth ysgyfeiniol. Mae'r gwaith hwn wedi cynhyrchu gwybodaeth newydd am glefydau dynol o bwys. Bu'n cydweithio â Phrifysgol Davis California, gan gynhyrchu sganiwr PET corff cyfan cyntaf y byd, technoleg sydd bellach yn cael ei mabwysiadu'n fwy eang.
Yr Athro William Jones
Athro yn yr Adran Peirianneg Fecanyddol, Coleg Imperial Llundain
Am William Jones
Mae'r Athro Jones yn enwog am ei rôl arweiniol wrth ddatblygu a gwerthuso cywirdeb modelau tyrfedd a hylosgi ar gyfer hylosgwyr tyrbinau nwy. Mae wedi datblygu'r dechnoleg i'r fath raddau fel mai cyfrifiannu yw'r dull a ddefnyddir amlaf wrth ddylunio hylosgwyr yn y diwydiant drwy'r byd.
Yr Athro Deborah Kays
Pennaeth yr Ysgol ac Athro Cemeg Anorganig, Prifysgol Caerdydd
Am Deborah Kays
Mae'r Athro Kays yn ymchwilio i fathau o gyfansoddion cemegol sydd â phriodweddau electronig newydd ac sy'n adweithiol iawn. Mae defnyddio'r bondiau a'r cadwyni cemegol hyn wedi arwain at greu cynhyrchion newydd, dulliau catalyddu, a mecanweithiau sy'n defnyddio metelau a geir yn helaeth yn y ddaear. Mae ei gwaith wedi cyfrannu at ddatblygiadau mewn catalyddu, prosesau cemegol sy'n lleiafu effeithiau amgylcheddol, magnetedd a storio ynni.
Yr Athro Yukun Lai
Athro yn yr Ysgol Cyfrifiadureg a Gwybodeg, Prifysgol Caerdydd
Am Yukun Lai
Mae diddordebau ymchwil yr Athro Lai yn cynnwys graffeg gyfrifiadurol, prosesu geometrig, a golwg gyfrifiadurol. Mae wedi cyhoeddi dros 100 o bapurau mewn cyfnodolion rhyngwladol a thros 100 o bapurau mewn cynadleddau mawr. Mae ei waith ymchwil wedi cael ei ddyfynnu dros 11,000 o weithiau. Mae'n olygydd cyswllt i IEEE Transactions on Visualization and Computer Graphics a The Visual Computer.
Yr Athro Caroline Lear
Deon Ymchwil ac Arloesi, Coleg y Gwyddorau Ffisegol a Pheirianneg, Prifysgol Caerdydd
Am Caroline Lear
Mae Carrie Lear yn Athro Hinsoddau'r Gorffennol a Newidiadau i Systemau'r Ddaear. Mae hi wedi datblygu technegau geocemegol newydd i fesur newidiadau hinsawdd y gorffennol, ac wedi cymhwyso'r rhain i ddatgelu mewnwelediadau i system hinsoddau'r Ddaear. Sefydlodd a chadeiriodd yr Athro Lear Gymdeithas Paleohinsawdd y DU ac mae wedi derbyn Medal Bigsby gan Gymdeithas Ddaearegol Llundain, a Gwobr Philip Leverhulme. Hi yw Deon Ymchwil ac Arloesi Coleg y Gwyddorau Ffisegol a Pheirianneg ym Mhrifysgol Caerdydd.
Yr Athro Arthur Lees
Athro Emeritws, Prifysgol Abertawe
Am Arthur Lees
Mae'r Athro Lees wedi treulio'r rhan fwyaf o'i yrfa yn y diwydiant ynni. Mae'n defnyddio modelau mathemategol a pheirianyddol i ddatrys problemau sy'n effeithio ar orsafoedd pŵer, gan gynnwys deinameg gerau ac ymddygiad gwrthrychau sy'n troelli. Yn gynnar yn ei yrfa, un o'i gyflawniadau mwyaf arwyddocaol oedd cynnal dadansoddiad newydd o wallau gêr. Arweiniodd hyn at ddatrys diffyg a oedd wedi bodoli ers tro ar y pwmp porthiant mewn un orsaf bŵer, gan gynyddu argaeledd ei ddefnydd o 13% i 85%. Parhaodd yr addasiad hwn i gael ei ddefnyddio nes i'r orsaf gau 45 mlynedd yn ddiweddarach, ac mae'r un syniadau wedi'u cymhwyso i orsafoedd pŵer eraill.
Yr Athro John Lloyd
Athro Emeritws mewn Fferylliaeth, Prifysgol Sunderland
Am John Lloyd
Mae’r Athro Lloyd yn Athro Emeritws ym Mhrifysgol Sunderland, lle bu’n Bennaeth Ysgol Fferylliaeth Sunderland. Cyn hynny, bu’n dal swyddi uwch yng Ngholeg Prifysgol Caerdydd, Prifysgol Keele, a Choleg Meddygol Jefferson Philadelphia (UDA). Mae ei ymchwil i ffarmacoleg cellog wedi bwrw goleuni ar achosion camffurfiadau cynenedigol dynol a rhai clefydau metabolaidd etifeddol. Bu hyn o gymorth i fraenaru'r tir ar gyfer therapi cyffuriau targededig ar gyfer canser a chlefydau dynol eraill - maes sydd bellach yn datblygu'n gyflym.
Yr Athro Rainald Löhner
Athro Nodedig ar gyfer Deinameg Hylif, Prifysgol George Mason, Virginia
Am Rainald Löhner
Prif ymchwil yr Athro Lohner yw datblygu a chymhwyso datryswyr llif yn seiliedig ar gridiau distrwythur. Mae wedi canolbwyntio ar bob agwedd ar y biblinell efelychu ac, fel arloeswr yn y maes hwn, mae ganddo hanes helaeth o gyhoeddiadau, gan gynnwys gwerslyfr ar y testun. Defnyddir y dulliau a'r codau a ddatblygwyd ledled y byd, gan gynnwys ar gyfer dylunio a dadansoddi awyrennau a dronau; llongau tanfor, cerbydau tanddwr di-griw a chludwyr awyrennau; diogelwch llysgenadaethau a swyddfeydd is-genhadon; a thargedu bynceri a thargedau uchel eu gwerth sydd wedi'u claddu'n ddwfn. Roedd ei waith, a ledaenwyd yn eang yn ystod pandemig Covid-19, hefyd yn egluro'r mecanweithiau trosglwyddo ar gyfer pathogenau yn yr aer.
Yr Athro Anthony Mandal
Athro Cyswllt yn y Cyfryngau a Chyfathrebu, Prifysgol Abertawe
Am Anthony Mandal
Mae Anthony Mandal yn awdur llyfrau, erthyglau a chronfeydd data sy'n canolbwyntio ar lenyddiaeth y bedwaredd ganrif ar bymtheg, y gothig, hanes llyfrau, a'r dyniaethau digidol. Bu’n Llywydd Cymdeithas Astudiaethau Rhamantaidd Prydain rhwng 2019 a 2024, ac ef yw golygydd a sylfaenydd y cyfnodolyn ar-lein Romantic Textualities: Literature and Print Culture, 1780–1840.
Yr Athro Paul Matthews
Prif Weithredwr, Cyngor Sir Fynwy
Am Paul Matthews
Mae’r Athro Matthews yn cefnogi twf a grym y system datblygu polisi ac arweinyddiaeth yng Nghymru drwy ei rolau fel mentor arweinyddiaeth, aelod o fwrdd Canolfan Polisi Cyhoeddus Cymru, Llywodraethwr ym Mhrifysgol Metropolitan Caerdydd, ac Athro gwadd Daearyddiaeth Economaidd ym Mhrifysgol Caerdydd, lle mae’n ddarlithydd gwadd yn aml.
Yr Athro John Mayberry
Gastroenterolegydd Ymgynghorol, Ysbyty Princess Elizabeth Guernsey
Am John Mayberry
Mae'r Athro Mayberry yn gweithio ar nodi maint y risg o ganser mewn colitis briwiol, gan ei gymharu â'r risg yng nghlefyd Crohn. Mae ei ymchwil wedi arwain at leihau'r risg o ganser mewn colitis i lefelau normal drwy ddefnyddio mesalazine drwy'r geg. Mae wedi ymchwilio i'r risg uchel o glefyd llid y coluddyn ymhlith mudwyr o Dde Asia, lle mae'r risg honno'n uwch fyth ymhlith eu plant. Datgelodd hyn lefel y gwahaniaethu wrth ddarparu gofal i fudwyr, fel cyfyngu ar fynediad at therapïau drud. Achosodd hyn hefyd i ymarferwyr ddod i fwy o gysylltiad â thechnegau newydd wrth fynd drwy eu proses ddysgu eu hunain.
Yr Athro Angela Mihai
Athro Mathemateg Gymhwysol, Prifysgol Caerdydd
Am Angela Mihai
Mae diddordebau ymchwil eang yr Athro Mihai mewn mathemateg gymhwysol a chyfrifiannol yn y rhyngwyneb â'r gwyddorau ffisegol a naturiol. Mae ei phrif gyfraniadau gwyddonol mewn mecaneg solet sylfaenol a'r ddealltwriaeth fathemategol o ddeunyddiau meddal, gan gynnwys meinwe biolegol a mater meddal. Hi yw awdur y monograff ymchwil Stochastic Elasticity (Springer, 2022).
Yr Athro Emmajane Milton
Athro mewn Ymarfer Addysgol, Prifysgol Caerdydd
Am Emmajane Milton
Mae’r Athro Milton wedi gweithio ym maes addysg ers dros 20 mlynedd, gan ddal amrywiaeth eang o uwch rolau arwain o fewn y byd academaidd, ym maes datblygu polisi, a'r sector ysgol statudol. Yn 2018 daeth yn Gymrawd Addysgu Cenedlaethol AU Ymlaen, y dyfarniad addysgu mwyaf anrhydeddus mewn addysg uwch. Mae diddordebau ymchwil ac ysgolheigaidd yr Athro Milton yn canolbwyntio ar ymarfer addysgol; dysgu ac ymholi proffesiynol gan athrawon / addysgwyr; dulliau addysgiadol o arwain a mentora; a recriwtio a chadw gweithwyr addysg proffesiynol.
Yr Athro Michael Morgan
Athro Niwrowyddoniaeth Weledol, Prifysgol Dinas Llundain
Am Michael Morgan
Mae dau lyfr yr Athro Morgan, Molyneux’s Question a The Space between Our Ears yn archwilio hanes syniadau sy'n gysylltiedig a'r modd y mae'r ymennydd yn defnyddio'r wybodaeth o'r ddelwedd yn y llygad i adeiladu'r canfyddiad o fyd tri dimensiwn, a ninnau'n weithredwyr o fewn y byd hwnnw. Yn ei waith arbrofol ei hun mae wedi canolbwyntio ar y modd rydym yn ail-greu safle, symudiad a lliw gwrthrychau o'r delweddau ohonynt.
Yr Athro John Moses
Athro Cemeg Organig a Chlic, Cold Spring Harbor Laboratory, Efrog Newydd
Am John Moses
Ffocws prif waith ymchwil yr Athro Moses yw datblygu 'Cemeg Clic' er mwyn darganfod cyffuriau. Mae hyn wedi arwain at ddatblygu cemegau trawsnewidiol. Mae'r rhain wedi rhoi hwb i ddarganfod cyffuriau gwrth-ganser a gwrthfiotigau arloesol sy'n newid siâp. Mae cyfraniadau'r Athro Moses wedi bod yn hynod ddylanwadol gan ennill cydnabyddiaeth eang drwy wobrau anrhydeddus, Cymrodoriaethau a grantiau mawr, gan arwain at nifer o gyhoeddiadau hynod ddylanwadol a masnachol technolegau a chwmnïau deillio sy'n siapio datblygiadau fferyllol.
Yr Athro Alexander Movchan
Athro, Cadeirydd Mathemateg Gymhwysol, Prifysgol Lerpwl
Am Alexander Movchan
Mae’r Athro Movchan wedi cyhoeddi mwy na 300 o erthyglau ymchwil, pum monograff ymchwil, a gwerslyfr uwch mewn hafaliadau gwahaniaethol rhannol a dadansoddi asymptotig, gyda chymwysiadau mewn hydwythedd, metadeunyddiau, ffotoneg a mecaneg hollti. Dyfarnwyd Doethuriaeth er Anrhydedd iddo gan Brifysgol Aix-Marseille ac mae wedi gwasanaethu mewn rolau golygyddol ar gyfer y SIAM MMS (golygydd cyswllt), Quart, J. Mech. And Appl. Math. (aelod bwrdd) a Mathematika (golygydd).
Dr Dafydd Owen
Cemegydd Meddyginiaethol, Ymchwil a Datblygu Pfizer
Am Dafydd Owen
Wedi'i hyfforddi mewn cemeg organig a meddyginiaethol, mae Dafydd Owen wedi cynnal ymchwil cyn-glinigol i ddarganfod cyffuriau moleciwl bach ers dros chwarter canrif yn Pfizer, yn y DU ac UDA. Yn ystod y pandemig, arweiniodd y broses o ddarganfod PAXLOVIS, y therapi gyntaf drwy'r geg a'r unig therapi drwy'r geg i gael cymeradwyaeth lawn yr FDA ar gyfer COVID-19. Cwblhawyd y rhaglen gyfan mewn cyn lleied â 21 mis. Cyhoeddwyd y gwaith ar glawr blaen Science ym mis Rhagfyr 2021.
Yr Athro Rhiannon Owen
Athro Ystadegau, Prifysgol Abertawe
Am Rhiannon Owen
Mae'r Athro Owen yn fethodolegydd ystadegol cymhwysol a gydnabyddir yn rhyngwladol, y mae ei hymchwil wedi llywio polisi ac ymarfer gofal iechyd. Mae ganddi brofiad helaeth o wneud penderfyniadau gofal iechyd cenedlaethol ar gyfer y GIG fel aelod hirsefydlog o'r Pwyllgor Arfarnu Technoleg ar gyfer Sefydliad Cenedlaethol y DU dros Ragoriaeth mewn Iechyd a Gofal (NICE). Mae gan yr Athro Owen brofiad helaeth o gydweithio ar draws sectorau, gan gynnwys gwaith fel ymgynghorydd. Mae hi wedi darparu cyngor methodolegol a strategol i'r diwydiant fferyllol byd-eang ac asiantaethau asesu technoleg iechyd rhyngwladol.
Menai Owen-Jones
Prif Weithredwr, LATCH Elusen Plant Cymru
Am Menai Owen-Jones
Mae Menai Owen-Jones yn brif weithredwr sydd wedi ennill gwobrwyon yn y sector cymdeithasol, ac yn gyfarwyddwr anweithredol profiadol. Mae’n gynghorydd annibynnol i Gomisiwn Senedd Cymru ac yn eistedd ar sawl bwrdd, gan gynnwys Prifysgol Metropolitan Caerdydd a Chyngor Gweithredu Gwirfoddol Cymru. Mae Menai yn Gyfarwyddwr Siartredig cymwys, wedi ennill LLB yn y Gyfraith ac mae ganddi Dystysgrif Ôl-radd mewn Llywodraeth Cymru a Gwleidyddiaeth. Mae’n Gymrawd gyda Chymdeithas Frenhinol y Celfyddydau, Sefydliad y Cyfarwyddwyr, a’r Sefydliad Materion Cymreig.
Yr Athro Ken Peattie
Athro Marchnata a Strategaeth, Prifysgol Caerdydd
Am Ken Peattie
Mae'r Athro Pettie yn arbenigo mewn cynaliadwyedd a chyfrifoldeb cymdeithasol corfforaethol. Roedd yn allweddol o ran sicrhau bod Canolfan Cysylltiadau Busnes, Atebolrwydd, Cynaliadwyedd a Chymdeithas (BRASS) yn datblygu i fod y Ganolfan Ymchwil gyntaf yng Nghymru i gael ei chyllido gan y Cyngor Ymchwil Economaidd a Chymdeithasol, gan ddenu cyfanswm o tua £13m o gyllid ymchwil. Mae wedi gwneud cyfraniadau sylweddol i bolisi ac ymarfer Cymru a’r DU, ac wedi dal rolau arweinyddol ym Mhrifysgol Caerdydd a’i Hysgol Busnes yn barhaus rhwng 2001-2024.
Yr Athro Tom Rippeth
Athro Eigioneg Ffisegol, Prifysgol Bangor
Am Tom Rippeth
Mae'r Athro Rippeth yn gefnforegwr arsylwadol. Mae ei waith wedi cynnwys datblygu technegau newydd i fesur cynnwrf dyfrol, a defnyddio mesuriadau cynnwrf i nodi, datrys a mesur prosesau ffisegol allweddol sy'n ysgogi cymysgu yn y cefnfor. Mewn ymchwili seiliedig ar broses o'r gorffennol canolbwyntiwyd ar, er enghraifft, sut mae cymysgu gan y llanw a'r gwynt yn effeithio ar y modd y mae rhew ym môr yr Arctig yn toddi. Ffocws ymchwil presennol yr Athro Rippeth yw effeithiau amgylcheddol posibl y genhedlaeth nesaf o ffermydd gwynt arnofiol yn y Môr Celtaidd a Môr y Gogledd.
Yr Athro Hasmukh Shah
Meddyg Teulu, Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg
Am Hasmukh Shah
Mae'r Athro Shah wedi bod gweithio yn y GIG ers hanner can mlynedd. Mae'n Athro Gwadd ym Mhrifysgol De Cymru, yn arweinydd addysg meddygon teulu ac yn gyn-aelod anweithredol o fwrdd iechyd lleol Rhondda Cynon Taf. Bu'n ysgrifennydd Cymdeithas Brydeinig y Meddygon o Darddiad Indiaidd yng Nghymru, roedd yn aelod o Grŵp Cynghori BAME Covid-19 y Prif Weinidog, ac mae wedi bod yn ymddiriedolwr y ganolfan gymunedol Hindŵaidd, Race Council Cymru, elusen Vale for Africa ac elusen Calon Hearts. Derbyniodd yr Athro Shah Fedal yr Ymerodraeth Brydeinig (BEM) yn Anrhydeddau Pen-blwydd y Frenhines yn 2018 a gwobr gwasanaeth oes ar gyfer Cydraddoldeb, Amrywiaeth a Chynhwysiant yng Nghynhadledd Ryngwladol Girmit 2024 yng Nghaerdydd.
Dr Changjing Shang
Uwch Gymrawd Ymchwil y Brifysgol, Prifysgol Aberystwyth
Am Changjing Shang
Ffocws diddordebau ymchwil Dr Shang yw deallusrwydd cyfrifiannol a'i gymwysiadau wrth wneud penderfyniadau, adnabod patrymau, rheoli trafnidiaeth, a rheolaeth robotig. Mae hi wedi cyhoeddi’n helaeth yn y meysydd hyn, gyda’i gwaith yn derbyn gwobrau rhyngwladol amrywiol ac yn arwain at roi ei datblygiadau ar waith mewn meysydd yn llwyddiannus. Mae hi wedi goruchwylio nifer o fyfyrwyr ymchwil ac ymchwilwyr ôl-ddoethurol, y mae llawer ohonynt wedi da.
Yr Athro Jonathan Timmis
Is-ganghellor, Prifysgol Aberystwyth
Am Jonathan Timmis
Mae'r Athro Timmis yn ymchwilydd rhyngddisgyblaethol, yn cymhwyso gwyddoniaeth gyfrifiadurol a dulliau mathemategol i fioleg, gyda ffocws ar imiwnoleg ac esblygiad. Mae wedi gweithio'n helaeth ar fodelau cyfrifiannol o weithrediad y system imiwnedd (imiwnoleg gyfrifiadol) i ddatblygu systemau meddalwedd a all helpu i leihau a mireinio arbrofion ar anifeiliaid. Mae’r gwaith hwn yn helpu i ddeall effaith amgylcheddol, ac ymagweddau esblygiadol wedi’u hysbrydoli gan imiwnedd at roboteg a systemau robotig heidio, gan ganolbwyntio ar oddef diffygion a chanfod data anomalaidd.
Dr Peter Wakelin
Awdur annibynnol, curadur ac ymgynghorydd, hunangyflogedig
Am Peter Wakelin
Mae Dr Wakelin yn awdur, curadur ac ymgynghorydd annibynnol sy'n arbenigo mewn celf a'r dreftadaeth adeiledig. Bu gynt yn Gyfarwyddwr Casgliadau ac Ymchwil yn Amgueddfa Cymru ac yn Ysgrifennydd Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru. Mae ei lyfrau’n cynnwys arweinlyfrau swyddogol i safleoedd Treftadaeth y Byd Blaenafon a Phontcysyllte, hanes a dylanwad artistiaid sy’n ffoaduriaid ym Mhrydain, a monograffau ar sawl artist pwysig o Gymru.
Yr Athro Oliver Williams
Athro Ffiseg Arbrofol, Prifysgol Caerdydd
Am Oliver Williams
Ffocws ymchwil yr Athro William yw twf a thechnoleg diemwntiau. Mae wedi datblygu'r gallu i gyfuno diemwntiau â deunyddiau eraill ar gyfer dyfeisiau amledd uchel, rheolaeth thermol ar led-ddargludyddion cyfansawdd, a chynhyrchu nanoronynnau diemwnt ar gyfer cymwysiadau cwantwm. Mae'r gwaith hwn wedi arwain at saith patent rhyngwladol a thros 200 o gyhoeddiadau.
Sîan Williams
Pennaeth Ymgysylltu a Churadu Casgliadau Diwylliannol, Prifysgol Abertawe
Am Sîan Williams
Mae Sian Williams yn uwch arweinydd mewn llyfrgellyddiaeth ac archifau, a ffocws ei gyrfa yw ymgysylltu â'r cyhoedd. Datblygodd Lyfrgell Glowyr De Cymru ym Mhrifysgol Abertawe fel canolfan sy'n ennyn parch rhyngwladol am ymchwil a dysgu ym maes hanes llafur; mae ganddi gysylltiadau cryf ag addysg oedolion a sefydliadau cymunedol yn ne Cymru. Mae hi bellach hefyd yn arwain Archifau Richard Burton, y Ganolfan Eifftaidd, y Casgliad Hanes Cyfrifiadura, a chasgliad celf y brifysgol yn Abertawe. Mae’n hyrwyddo’r rhain fel casgliadau ymchwil ac fel adnoddau addysgu a chymunedol, gyda ffocws cryf ar gynulleidfaoedd sydd wedi bod yn anodd eu cyrraedd ac wedi'u hallgáu yn y gorffennol.
Dr Yan Wu
Associate Professor in Media and Communication, Swansea University
Am Yan Wu
Mae Dr Yan Wu yn gweithio ar newyddiaduraeth dinasyddion, cyfathrebu cymell tawel, cynhwysiant digidol, a data dinasyddion a llywodraethu risg. Mae hi'n ysgrifennu ac yn cyhoeddi yn Saesneg ac mewn Tsieinëeg. Mae ei chyhoeddiadau mewn Tsieinëeg yn cynnwys tri llyfr a ysgrifennwyd ar y cyd ac erthyglau mewn cyfnodolion. Mae ei chyhoeddiadau Saesneg wedi ymddangos mewn cyfnodolion academaidd, fel penodau mewn llyfrau ac mewn adroddiadau polisi. Dr Wu hefyd yw Cadeirydd y Gymdeithas Tsieineaidd yng Nghymru.
Agnes Xavier-Phillips
Meistr Cwmni Anrhydeddus Lifrai Cymru a Dirprwy Arglwydd Raglaw Gwent, Wedi ymddeol
Am Agnes Xavier-Phillips
Mae Agnes Xavier-Phillips yn nyrs ac yn gyfreithiwr cymwysedig. Bu'n astudio'r gyfraith ym Mhrifysgol Caerdydd ac yn gweithio fel Cwnsler Cyffredinol a Rheolwr Perthnasoedd Cleientiaid GE Capital. Bu'n cynrychioli'r diwydiant gwasanaethau ariannol hefyd yn Niwygiadau Woolf, a adolygodd system cyfiawnder sifil y DU ar ddiwedd y 1990au. Mae hi bellach yn Feistr ar Gwmni Anrhydeddus Lifrai Cymru, a hefyd yn Ryddfreiniwr Dinas Llundain, ac yn Lifreiwr-Gyfreithiwr yn Llundain. Mae hi hefyd yn eistedd ar Gyngor Prifysgol Caerdydd ac ar fyrddau Undeb Myfyrwyr Prifysgol Caerdydd a Dŵr Cymru.